Voorwoord

En plots stond de wereld op zijn kop

De ingeslagen weg verder uitbouwen, meer verdieping aanbrengen en maatschappelijke problemen opzoeken en oppakken. Dat was mijn plan voor 2022. Het liep anders. Plots stond de wereld op zijn kop. De impact voor de maatschappij, onze bewoners, onder andere door de nasleep van Corona, de oorlog met de nieuwe vluchtelingenstroom en de energiecrisis, had niemand kunnen voorspellen. ‘Leuk’ kun je het natuurlijk niet noemen, maar ik krijg persoonlijk wel veel energie van de dynamiek die de maatschappelijke vraagstukken met zich meebrengen.

Toen ik bijna vijf jaar geleden bij ZOwonen begon kon nagenoeg alles nog. Onze financiële positie in combinatie met de economische omstandigheden maakte dat we niet per se hoefden te kiezen. Maar de plots veranderde economische en maatschappelijke situatie zette vorig jaar onze begroting onder druk. We moeten daarom nu wél keuzes gaan maken. Daarom besloten we eind 2022 om onze koers te herijken en onze portefeuillestrategie volledig te vernieuwen. En daarbij willen we trouw blijven aan onze idealen en onze ambities op het gebied van zelfredzaamheid en kansengelijkheid. Want de veranderingen om ons heen vragen daar juist nog méér om. Onze bewoners hebben ons nodig. Meer dan ooit!

Met de oorlog in Oekraïne kwam een nieuwe vluchtelingenstroom op gang, met ongekende solidariteit vanuit de Nederlandse samenleving tot gevolg. Binnen twee weken hadden we 36 woningen in een flat, die deels leegstaat, omdat we die gaan slopen, ingericht om de vluchtelingen goed op te vangen. In de loop van 2022 hebben we dit opgeschaald naar 75 appartementen. Het is ontroerend om te zien hoe gastvrij we Oekraïners hebben ontvangen. Maar ik blijf stomverbaasd dat het draagvlak in de maatschappij voor deze groep zoveel groter is dan voor een andere groep een jaar eerder, toen we eenzelfde oplossing boden aan Syrische vluchtelingen.

De prijsstijgingen van energie en levensmiddelen hebben direct effect op onze bewoners. Voor het eerst in jaren zagen we het aantal gezinnen met huurachterstanden weer oplopen. We streven ernaar om met 80% van deze mensen in contact te zijn en met maatwerk-oplossingen op het gebied van betalingsregelingen te helpen. Maar we merken dat onze financiële coaches steeds moeilijker met mensen in contact komen. Dit is echt zorgwekkend. Als organisatie kregen wij ook te maken met enorme prijsstijgingen voor nieuwbouw, renovatie en onderhoud. We hebben te maken met meer schaarste en daardoor hogere materiaalkosten. Bovendien merkten we dat vergunningstrajecten langer duurden dan we voorzien hadden. Elke maand vertraging kostte door prijsstijgingen veel geld. Ook kregen we te maken met een vervijfvoudiging van de rente! In een jaar tijd schoot die voor een lening van 10 miljoen euro van 0,6% naar 3,0%.

Bovendien hebben we in 2022 de keuzes die we maken op het gebied van planmatig en reparatieonderhoud, via een programma dat we ‘Grip op Onderhoud’ noemden grondig herzien. Omdat we dit echt fundamenteel hebben aangepakt en veel woningen hebben bezocht en technisch hebben opgenomen, kwamen we tot de conclusie dat veel woningen in slechtere staat waren dan we tot dat moment dachten. Dat had forse impact op onze onderhoudskosten.

DE LANGE WEG NAAR 900.000 NIEUWE WONINGEN

Minister de Jonge heeft de ambitie uitgesproken om tegen 2030 zo’n 900.000 nieuwe woningen te hebben gebouwd in Nederland. In Limburg willen we 26.500 woningen, waarvan 9.000 sociale huurwoningen, toevoegen. Met ambities is niets mis, want het zorgt voor een stip op de horizon waar we met z’n allen naartoe kunnen werken. Toch zie ik in de uitvoerbaarheid ervan serieuze uitdagingen. We beschikken als corporatie over onvoldoende grondposities. Sommige percelen hebben geen woonbestemming, andere zijn in handen van (of toegezegd door gemeentes aan) commerciële partijen die prijzen vragen die wij niet kunnen en willen betalen voor sociale woningbouw. Zeker niet met de huidige rentestanden en bouwprijzen.

"Steeds meer bewoners met een betaalachterstand"

Bovendien zijn er wetten in de maak die dit nieuwbouwproces ook bemoeilijken. Denk aan wetten rondom stikstof, en de nieuwe omgevingswet waarbij belanghebbende burgers meer inspraak krijgen. Wij zijn grote voorstanders van meer participatie, maar het gevolg ervan is wel dat procedures vaak langer duren. Plannen maken, bespreken en keer op keer aanpassen kost tijd. Tijd die we eigenlijk niet hebben als de nieuwbouw snel en zo goedkoop mogelijk gerealiseerd moet worden.

Als we de torenhoge ambities willen halen, zullen alle betrokken partijen dus veel beter samen moeten werken. Iedereen zal zich kwetsbaarder moeten durven opstellen en alle kaarten op tafel moeten leggen. Eind 2022 hebben we dit duidelijk bij de provincie en de gemeentes aangegeven. En dat zullen we in het komende jaar (en jaren) ook blijven doen! Met een blik vooruit, en een grote wil om de ambitie te realiseren, gaan we voor het doelgerichte, scherpe gesprek.

ZOwonen.com maakt gebruik van cookies om de website goed te laten functioneren en het gebruik te analyseren.

Meer informatie: Cookies Privacy