Eenzaamheid vs de Koffiecorner
Eenzaamheid is een rotgevoel en een enorm maatschappelijk probleem. Ongeveer de helft van de volwassen Nederlanders voelt zich eenzaam. Eenzaamheid is van alle leeftijden. Het vraagt om verandering, zowel in bestaande als in nieuwbouw. We investeren in ontmoetingsruimtes waar volop gelegenheid is om elkaar te ontmoeten, te werken aan je sociale netwerk en je persoonlijke ontwikkeling.De koffiecornerHet is prettiger wonen als je elkaar kent en elkaar kunt helpen wanneer dat nodig is. We besteden extra aandacht aan de behoeften van bewoners en ontwikkelen initiatieven zodat ze zich thuis voelen in de wijk of het wooncomplex. We werken hierbij samen met bewoners in plaats van enkel voor de bewoners. Een rondgang langs twee bijzondere nieuwe projecten in Geleen en Amstenrade: Op een wit bord aan de wand hangen afbeeldingen van de activiteiten per dag.Kopjes koffieEen sjoelbakEen kaartspelEen dartbordDat dartbord hangt aan de wand er tegenover, en drie mannen staan er op deze donderdagmiddag een potje te spelen. Een nieuwsbrief vermeldt de activiteiten van afgelopen maanden: het maken van kerststukjes, een bezoek aan de Intratruin in Geleen, het vieren van een diamanten bruiloft, de nieuwjaarsborrel.Ernaast hangt een in memoriam voor twee in november overleden bewoners, en een uitgebreide waarschuwing tegen de babbeltruc van criminelen om bankpas en pincode te bemachtigen. In een kast liggen bordspelen, en door de hele ruimte hangen rood-geel-groene slingers om carnaval aan te kondigen. Zes vrouwen zitten in een kringetje aan de koffie.Werkelijk niets wijst erop dat deze lichte ontmoetingsruimte ruim een jaar geleden nog een donkere fietsenstalling zonder ramen was. Maar dat was wel degelijk zo: waar ze nu de dag en de wereld doornemen (roddelen mag niet, volgens huis- en gedragsregel 1: ‘houd het gezellig - geen ruzie, geen geroddel’), stalden bewoners van de Bernhardstraat en de Mauritslaan in Geleen vroeger hun fietsen.De officiële naam van de ruimte luidt De Koffiecorner, maar sommige bewoners spreken eerder van de ‘woonkamer’. En de oudste aanwezige vandaag, 92 jaar, noemt het gewoon ‘het hok’, zoals ze een cappuccino simpelweg bestelt als ‘lekkere koffie’.Twee van de initiatiefnemers, bewoners Marij Suijk en Jacq Schouren, vertellen hoe dit idee ontstond. Marij: “Dan moet ik even terug naar oktober 2023. Toen ontstond op de vraag naar de behoeftes onder bewoners, mede gezien het beleid van de overheid om mensen langer zelfstandig thuis te laten wonen, het idee voor een ontmoetingsruimte. Het idee was: dat kan bijdragen aan het leefcomfort. Aan het leggen van sociale contacten. En ook aan een beetje waakzaamheid. Als je niet weet wie er allemaal op jouw galerij woont, ben je veel minder betrokken bij elkaar.”Een workshop leverde ideeën op voor de ruimte, in de vorm van een moodboard. “En dat ging eigenlijk alle kanten op. Sommige mensen hebben het liefst een ruimte die zeven dagen per week open is, of waar je iedere dag samen kunt eten. Maar dat is een brug te ver. Dat is niet de bedoeling van de ruimte, zorg verlenen.”Wél de bedoeling: een huiskamer. Voor bewoners van de Bernardtstraat en de Mauritslaan. Niet voor mensen daarbuiten. Marij, glimlachend: “We willen geen café worden.”Voor ze officieel open gingen, draaiden ze een maand proef. Marij: “Om te bekijken wat nou in de praktijk precies de behoeften waren. We stonden er zelf helemaal blanco in, ook omdat we hier ook helemaal geen ervaring in hebben.”De grootste openbaring van die proefmaand was een verrassende, zegt Jacq: “Dat die twee gebouwen echt twee verschillende werelden waren. Volledig gescheiden. Veel mensen kenden helemaal niemand uit het andere gebouw. Maar ze vonden wel van alles van ze.” Lachend: “Ik zelf ook.”Marij: “Het leek echt bijna een soort Berlijnse muur tussen die twee gebouwen. Dat zagen we misschien wel als onze grootste uitdaging: hoe krijgen we iedereen snel geïntegreerd in de groep? Dat je niet twee kampen hebt. Ook geen andere kampen, met bijvoorbeeld aan een kant van de ruimte de mannen en aan de andere de vrouwen.”Jacq: “Wij mannen zijn sowieso zwaar in de minderheid.” Lachend: “Dat valt niet mee, hoor. Maar de openbaring was hoe snel en hoe vanzelf dat goed ging.”Eenzaamheid is een groot maatschappelijk probleem, en dan ook nog een probleem waar veel taboes aan vastkleven. 1 op 7 de Nederlanders voelt zich sterk eenzaam. En dat zijn niet alleen ouderen. Sterker nog: uit de enkele weken geleden gepresenteerde nieuwe Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen blijkt dat drie op de vijf jongeren in Limburg zichzelf als ‘eenzaam’ kwalificeert. Een kwart van de jongvolwassenen in Limburg voelt zich zelfs ‘zeer eenzaam’. Minder dan de helft van de jongeren blijkt uit hetzelfde onderzoek veel vertrouwen in de toekomst te hebben.De site van Een tegen Eenzaamheid, een initiatief van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport waar veel organisaties, ook ZOwonen, zich bij hebben aangesloten, noemt zeer verschillende redenen die mensen opeens met eenzaamheid kunnen confronteren. Van het verlies van een dierbare, een echtscheiding en gezondheidsverlies tot grote veranderingen in het dagelijks leven, zoals een verhuizing of ontslag. Bij jongeren blijkt uit onderzoek ook de invloed van social media groot.Eenzaamheid is, zoals Een tegen Eenzaamheid dat bondig samenvat, 'een rotgevoel’. En: ‘De ervaring leert dat je om eenzaamheidsgevoelens te verminderen vaak iets moet veranderen.’Precies zo’n verandering is het idee achter De Koffiecorner, vertellen Marij en Jacq.“Die mevrouw was bang om hier te komen. Omdat ze bang was dat ze veroordeeld zou worden. Ze vond zichzelf dom, omdat ze er in was getrapt. En ze vreesde dat andere mensen dat ook van haar zouden denken. En inderdaad: er zijn mensen die zeiden dat zo’n truc bij hen nooit zou lukken. Maar dat kun je helemaal niet zeggen, want zo’n truc is echt heel geloofwaardig, daar zitten heel slimme mensen achter. Die mevrouw heeft er een behoorlijke klap van gehad, en het heeft haar bang gemaakt. Dat we haar hebben kunnen overtuigen toch hierheen te komen en erover te vertellen, en te merken met hoeveel compassie anderen reageren, dat heeft wel echt geholpen. Zeker als je alleen bent.”Beiden steken elke week vele uren in De Koffiecorner. Waarom?Marij is, na decennia bij Nedcar, enkele jaren geleden met vervroegd pensioen gegaan. “Ik ben nog vitaal genoeg, en er zijn hier veel mensen die minder vitaal zijn. Dus zolang ik er energie in kan stoppen: waarom niet? Het is leuk om te doen. En zolang mensen het waarderen en me nog niet zat zijn, blijf ik het doen.” Jacq, lachend: “Dat heb ik ook. Als de bewoners niet meer komen op de dagen dat ik hier ben, wordt het tijd om na te gaan denken.”Zelf is hij al 24 jaar geleden gepensioneerd, en heeft hij 15 jaar als vrijwilliger gewerkt. Daar is hij weliswaar mee gestopt, maar: “Ik dacht ook: thuis zitten, dat kan altijd nog.”Het is bovendien ook gewoon gezellig, zegt hij. Met een wijsvinger naar de andere kant van de ruimte: “Daar in het kippenhok. Waar de gesprekken altijd doorgaan.” Waarover? Jacq: “Van persoonlijke zaken tot televisieprogramma’s.”Marij: “En Trump.” Glimlachend: “Die ook hier voor- en tegenstanders heeft. Met de debatten die daar bij horen.”Tijd voor een rondvraag in het andere deel van de ruimte, waar het nog niet meevalt om even een moment van stilte af te wachten voor de vraag: waarom komt u hier graag?“Nou, voor de gezelligheid. Zeker weten.” “Iedereen wordt hier geaccepteerd zoals-ie is, iedereen luistert naar elkaar. Op onze leeftijd is dat prettig.” “Zo kom je toch weer onder de mensen. Je moet je niet afzonderen.” “Alleen is ook maar alleen. Hier pakt iedereen zich samen, dat vind ik geweldig.” “En wat ze van deze ruimte hebben gemaakt: echt, ik doe mijn petje af voor die mensen.” “Het personeel is ook heel leuk.” “Personeel? Zo zie ik ze helemaal niet. Ik zie ze als medebewoners.” “Dat zíjn het ook.”
Lees verder