Iedereen verdient een goed thuis
Vanuit onze nieuwe koers maken we het verschil daar waar het echt nodig is. Bijvoorbeeld voor mensen die woonbegeleiding nodig hebben, omdat ze op korte termijn nog niet helemaal zelfstandig kunnen wonen. Samen met partners zorgen we voor woonoplossingen, waar ook deze mensen een kans krijgen op een goed thuis. Zodat ze een stevige basis hebben en de stap naar zelfstandig wonen kunnen zetten.
Vertel eens iets over jezelf en je betrokkenheid bij loket Housing?
Hedy: "Ik werk al twintig jaar bij LEVANTOgroep en ben heel goed in het oprichten en doorontwikkelen van projecten en afdelingen. Zo raakte ik in 2020 als Programmamanager betrokken bij loket Housing. Deze samenwerking tussen LEVANTOgroep, gemeenten en woningcorporaties, is tien jaar geleden opgericht vanuit een gedeelde ambitie om dakloosheid op te lossen."
Wendy: "Ik werk al vijftien jaar bij ZOwonen en hiervoor ben ik bijna veertien jaar Politieagente geweest. Sinds vier jaar werk ik als Gebiedsregisseur binnen team leefbaarheid. Ik koester deze samenwerking omdat ik de uitdaging rondom dak-en thuisloosheid zowel vanuit mijn achtergrond bij de politie als uit persoonlijke ervaringen ken. Hierdoor ben ik extra gemotiveerd om er een succes van te maken."
Wat doet loket Housing?
Hedy: "Loket Housing is het centrale toegangsloket in Zuid-Limburg voor mensen vanaf 18 jaar met een huisvestingsvraag in combinatie met een begeleidingsvraag." "Het loket bestaat uit vier woonprocessen; Housing, Housing Plus, Housing First en Housing Justitieel. Al deze woonprocessen zijn erop gericht om kwetsbare mensen die dakloos zijn, of op het punt staan te worden, te bemiddelen naar zelfstandig wonen." "In samenspraak met alle betrokken partijen, wordt gezocht naar de juiste woning op de juiste plek. Het gaat daarbij altijd om mensen die een niet standaard woonvraag hebben en dus niet via de reguliere weg door de woningcorporatie geholpen kunnen worden."
Hoe ontstaat dakloosheid?
Hedy: "Er zijn allerlei oorzaken waardoor mensen er vrijwillig of onvrijwillig voor kiezen om dakloos te zijn. Belangrijk hierbij is dat dakloosheid echt iedereen kan overkomen. Denk aan de overspannen huizenmarkt, het beëindigen van een relatie of werkloos raken. Het is dan essentieel dat mensen zo snel als mogelijk weer voet aan de grond krijgen, om psychische gevolgen te voorkomen."
Waarom is jullie samenwerking zo belangrijk?
Hedy: "Toen deze samenwerking nog niet bestond, was het heel lastig om dakloze mensen goed te huisvesten. Iedere sector heeft z’n specialisme, maar je hebt ze allemaal nodig om er een succes van te maken."
Wendy: "In plaats van langs elkaar heen werken, is het nu veel meer een samenwerking, waarin we begrip hebben voor de belangen van ieders organisatie. We hebben een gezamenlijk doel voor ogen. We geloven allemaal dat een dak boven je hoofd het belangrijkste is wat er is. Van daaruit kun je verder bouwen." Is dat zo, dat een dak boven je hoofd het belangrijkste is wat er is?
Hedy: "Er zijn weinig mensen die dakloos willen zijn. Ik schat in dat 80 tot 90 procent van de mensen onvrijwillig dakloos is. Het is niet wenselijk dat mensen onder een brug blijven wonen of blijven 'bankhoppen'. In onze maatschappij kan dat gewoon niet."
Waarom niet?
Hedy: "Maatschappelijk gezien wordt het gewoon niet geaccepteerd. Er heerst in onze maatschappij een bepaald idee over wonen en voor sommige mensen is het heel lastig om te begrijpen dat er ook mensen zijn die bijvoorbeeld liever vrij willen leven in de natuur. Er komt ook angst bij kijken. Als iemand in een nabijgelegen park ligt, vinden mensen dat vaak intimiderend of bedreigend."
Wendy: "We willen mensen een thuis bieden. Een thuisgevoel zorgt dat je beter in je vel zit en ook ruimte gaat voelen om te ontwikkelen. Dit heeft een positieve uitwerking op jezelf, je naasten en je omgeving. Wanneer je iedere dag op zoek moet naar een slaapplek, blijft er weinig ruimte over in je hoofd voor andere zaken. In de praktijk proberen we mensen dus een dak boven hun hoofd te geven. Als ze daar vervolgens wonen, zien we echt dat dit hun kijk op zichzelf en de toekomst positief beïnvloedt."
Zijn er praktijkvoorbeelden van afgelopen jaar die jullie bijgebleven zijn? Dat jullie mensen met succes hebben kunnen begeleiden naar duurzaam wonen?
Living apart together
Wendy: "Laatst kwam er via de gemeente een melding binnen dat een man en een vrouw al geruime tijd in het bos woonden, nadat ze uit hun woning waren gezet door een particuliere verhuurder. De winter naderde en het werd steeds kouder. Geen wenselijke situatie."
Hedy: "We hebben hard gewerkt om met ze in contact te komen, zodat we ze konden bemiddelen naar een woning. We zijn gaan kijken; wat is hun woonbehoefte en met welke ondersteuning kunnen ze daar het langst blijven wonen? We kwamen tot de conclusie dat het goed zou zijn als ze naast elkaar zouden wonen, maar wel allebei een eigen plekje zouden hebben. Binnen no-time is het gelukt om twee eenkamer appartementen voor ze te regelen, naast elkaar. Zodat als de één terugvalt, dit niet meteen gevolgen heeft voor de ander."
Pay it forward
Hedy: "Er was ook een man die al een hele tijd in een auto woonde met zijn twee hondjes. De mensen in het appartementencomplex, waar hij naast geparkeerd stond, begonnen voor die man te zorgen. Iemand maakte zijn eten en bij iemand anders kon hij douchen. Heel mooi dat mensen naar hem omkeken, maar op de lange termijn is dat niet houdbaar. De politie kwam en vroeg hem te vertrekken. Ik heb toen alle corporaties in de Westelijke Mijnstreek gemaild en met hulp van ZOwonen hadden we binnen een dag een woning."
Wendy: "De man in kwestie is zo dankbaar dat hij de kans heeft gekregen om weer een volwaardig bestaan te leven dat hij nu wat terugdoet voor de oudere mensen in dat appartementencomplex. Dat is toch prachtig?"
Wat is het verschil met vroeger, toen loket Housing nog niet bestond?
Wendy: "Met de komst van Housing wordt er nog meer ingezet op het voorkomen van daken thuisloosheid. Mensen die wat extra aandacht nodig hebben, moeten steeds meer een plek krijgen in de maatschappij. In plaats van in de vroegere instellingsvormen. Dit klinkt makkelijk, maar dat is het niet. Je wilt het voor hen goed doen, maar je wilt ook dat omwonenden fijn kunnen blijven wonen, zonder overlast. Dit vraagt om expertise en een juiste woonmatch. Voorheen lag de focus vooral op het vinden van een woning. Nu ligt de focus vooral op het realiseren van een thuis. Dat is een wezenlijk verschil.
Wat is er veranderd in de afgelopen vier jaar?
Wendy: "Voorheen lag bij ons de nadruk vooral op vastgoed en was de maatschappelijke kant meer ondersteunend. Dat is sinds onze koerswijziging in 2019 nadrukkelijk veranderd. Die beweging creëerde automatisch meer ruimte voor dit soort samenwerkingsverbanden en maatschappelijke onderwerpen. Als ik kijk naar waar we met z’n allen gestart zijn met loket Housing en waar we nu staan, mogen we onszelf op de schouder kloppen. We hebben als het ware de hogesnelheidstrein gepakt en iedereen is ingestapt. Dat is super."
Hedy: "De kracht zit in het onderlinge vertrouwen dat we in de afgelopen jaren opgebouwd hebben. Er is een soort collegialiteit ontstaan die je eigen organisatie overstijgt. Iedereen steunt het loket."
Wendy: "Een aantal jaren terug werd er meer over schuttingen gegooid en met vingers gewezen op het moment dat het niet goed ging. Nu is het veel meer een overkoepelend, gezamenlijk doel van verschillende instanties, op een bedding van vertrouwen. Dat is een prachtige cultuurverandering."
Hoe meet je het succes?
Hedy: "Jaarlijks meten we onze resultaten, nadat een traject bij loket Housing Zuid-Limburg is afgerond. Van de mensen die we een thuis bieden, woont 85% na drie tot vijf jaar nog steeds zelfstandig. Dat is veel. Zeker als je weet dat wij op Zuid-Limburgse schaal jaarlijks zo’n 350 mensen begeleiden hierin. Daarin zijn wij landelijk echt uniek. Er zijn wel meer samenwerkingsverbanden tussen bepaalde zorgpartijen en gemeenten rondom wonen, maar de woningcorporatie doet daar vaak niet in mee. Fantastisch dus dat ZOwonen zich verantwoordelijk voelt en meedenkt in oplossingen."
Wendy: "Omdat we veel beter kijken naar wat iemand nodig heeft ontstaan er succesverhalen. Dat creëert vertrouwen bij gemeenten, woningcorporaties en ook omwonenden."
Wat zijn jullie ambities voor de toekomst?
Hedy: "Onze focus ligt in de eerste plaats op verbreden van wat er nu ligt. Want we zijn echt heel enthousiast over deze manier van samenwerken en proberen dit ook uit te dragen, zodat het ook elders in het land wordt opgepakt."
Wendy: "Het uitgangspunt is: ‘in 2030 geen dakloosheid meer in Nederland’. Ik denk dat dat een utopie is, maar wel een heel mooi streven. Als ik kijk naar waar we nu staan, hebben we met alle betrokken partners grote stappen gezet. Maar we zijn er nog lang niet. We hebben nu alleen zicht op de mensen die bekend zijn bij instanties. Doordat dit jaar in onze gemeente de ETHOS telling (een dak- en thuislozentelling, red.) plaatsvindt, hopen we een beter idee te krijgen van mensen die nog niet in beeld zijn. Hierdoor kunnen we ook beter inspelen op de behoeften van deze mensen. Hoe gaaf zou het zijn als we de landelijke ambitie binnen onze regio waar kunnen maken!"
